Dassen zijn voor mij uitermate gave maar mysterieuze dieren die je vrijwel nooit in het wild tegen het lijf
zult lopen. In België en Engeland heb ik dassen in het wild gezien en gefotografeerd, maar hier in Nederland nog nooit.
Al een aantal jaren heb ik de wens om de dassen die op het Lankheet leven te zien en als het enigszins kan ook te fotograferen in het kader van het "Project Lankheet". Een project waarin ik in samenwerking met de beheerders van het Lankheet probeer om het landgoed in al zijn aspecten vast te leggen en te tonen aan het grote publiek. Na duidelijke afspraken te hebben gemaakt met de beheerders van het Lankheet en met de dassen coördinator over het te volgen protocol en instructies over hoe om te gaan met de dassen en hun burcht kon ik een poging gaan wagen. Afgelopen twee jaar heb ik meerdere keren gepost bij een burcht ergens in het Lankheet, maar zonder succes. De burcht was waarschijnlijk verstoord (er was met paarden door het gesloten bosgedeelte gereden tot bijna op de burcht) of niet bewoond op dat moment. Dassen hebben namelijk binnen hun territorium naast de hoofdburcht nog meerdere kleinere burchten. Hier verblijven ze soms langere tijd om ergens te foerageren, maar ook als de hoofdburcht is verstoord.
Dit jaar heb ik in overleg met de beheerder van de dassen in het Lankheet een nieuwe poging gewaagd, waarbij ik tevens probeer om een bijdrage te leveren aan het inventariseren van de aantallen dassen op het Lankheet. En nu wel succesvol. Dit vraagt echter veel geduld en doorzettingsvermogen. Bij de eerste burcht waar ik ben gaan aanzitten was de eerste drie avonden tot het invallen van de duisternis geen das te zien. Het aanzitten was een hele bezoeking. Honderden muggen dansten en zoemden de hele avond om me heen, met als gevolg meer dan 60 muggenbeten bij thuiskomst. De hoeveelheid muggen is dit jaar zoveel hoger dan andere jaren, niet normaal gewoon. Na aanschaf van anti-muggenkleding (niet met gifstoffen maar dicht geweven stof) en een muggenhoedje, handschoenen aan en een dichte jas ging het beter. Het gezoem blijft erg irritant maar ik kwam in ieder geval thuis met veel minder muggensteken.
Op de vierde avond vlak voor het helemaal donker werd was het dan raak. Er kwam een das voorzichtig omhoog uit de hoofdpijp van de burcht. Eerst alleen de kop, waarbij de neus duidelijk volop aan het werk is om te bepalen of er vreemde geuren in de omgeving hangen. Heel duidelijk kun je op één van de foto's zien dat de neusgaten wijd open staan. Dassen ruiken extreem goed (700-800x beter dan de mens), dit in tegenstelling tot hun gezichtsvermogen, dat juist weer heel erg slecht is. Een das doet vrijwel alles op zijn neus en gehoor. Hij volgt geursporen over de grond die ze op wissels (looppaden) hebben aangebracht en vindt zo eenvoudig de weg door zijn territorium. Ook gevaar wordt via neus en oor snel opgepikt.
Het is dan ook van belang dat ik boven de wind ga zitten en muisstil ben. Een klein beetje mensengeur of geluid en de das is direct weer verdwenen in zijn burcht of komt er helemaal niet uit. Dassen kunnen zelfs na 2 dagen nog ruiken of er een mens op de burcht heeft gelopen. Het betreden van de werkelijke burcht is dan ook uit den boze.
Nadat de das de omgeving in zich had opgenomen en geen gevaar had bespeurd kwam ze geheel uit de burcht, vrijwel direct gevolgd door nog 2 volwassen dassen. Er volgt een uitgebreide poetsbeurt op de burcht, waarna de dieren na een tien minuten het bos in verdwijnen om te gaan foerageren. Na nog heel even afwachten of ze toch niet direct terug komen is het moment daar om zelf te vertrekken, en wel in tegenovergestelde richting dan de dassen. Wat een gave belevenis om zo dicht bij het grootste roofdier in Nederland te zijn.
Fotogroet Jan